Het idee achter deze les is om geschiedenis en filosofie te combineren. Doel is dat leerlingen gaan nadenken over hoe een samenleving is ingedeeld en of deze indeling rechtvaardig is. De inhoud van de les is gebaseerd op een bekend gedachte-experiment van de Amerikaanse filosoof John Rawls.

In zijn boek A theory of justice beschrijft John Rawls een gedachte-experiment dat tot doel heeft een maatschappij te creëren die in hoge mate rechtvaardig zou zijn. Het idee is dat je een groep mensen beslissingen laat maken over de manier waarop zij de samenleving willen inrichten, zonder te weten welke positie zij zelf in deze samenleving innemen. De regels worden gekozen vanachter een sluier van onwetendheid.

Verschillende personen mogen dus vaststellen hoe hun stad bestuurd moet worden. Ze weten echter niet wie ze zijn, welke functie ze hebben, of ze een man of een vrouw zijn en of ze arm of rijk zijn. Ze hebben dus totaal geen informatie over hun eigen positie binnen deze samenleving. Dit gedachte-experiment kan als basis dienen voor een interessante les waarbij leerlingen de ruimte krijgen om te discussiëren en te filosoferen.

De uitwerking

Het verhaal begint met een groep Grieken die een nieuwe kolonie willen stichten. Dit onderwerp sluit aan bij de meeste geschiedenis-methodes, deze beginnen namelijk het hoofdstuk over de Grieken met de kolonisatie van het Middellandse Zeegebied omstreeks 750 v. Chr. Dit past vervolgens weer bij het kenmerkende aspect over de verspreiding van de Grieks-Romeinse cultuur.

Lesdoelen.

• Leerlingen kunnen een oorzaak van de Griekse kolonisatie geven.
• Leerlingen kunnen de begrippen democratie, monarchie, oligarchie en aristocratie uitleggen.
• Leerlingen kunnen zelf voor- en nadelen van de verschillende bestuursvormen formuleren.

De klas wordt in groepen van 7 tot 8 leerlingen verdeeld. Dankzij de grote groepen zal de discussie binnen de groep interessanter worden. Tevens is het makkelijker met nabespreken omdat de docent meer overzicht zal hebben. Elke leerling krijgt bij aanvang van de les een rolkaart. Er zijn verschillende rollen, zoals de slaaf, de boer, de filosoof en de aristocraat. Op zijn kaart kan de leerling een korte beschrijving vinden van de rol die hij of zij heeft gekregen.

Maar dan grijpen de goden in en halen de personen uit hun lichaam. De leerlingen moeten hun rolkaart in het midden van de tafels leggen. Niemand weet meer wie hij was en zal ook niet weten wie hij wordt als de rolkaarten aan het einde van de les opnieuw worden uitgedeeld. De leerlingen krijgen de kans om met elkaar te discussiëren over de bestuursvorm die ze willen voor hun nieuwe kolonie. Ze mogen kiezen uit aristocratie, oligarchie, monarchie of democratie.

Doordat leerlingen niet weten welke rol ze aan het eind van de les zullen krijgen, moeten leerlingen na gaan denken over de manier waarop ze hun kans op een goed leven in de nieuwe samenleving kunnen vergroten. Hoe waarborg je jouw eigen vrijheid en je eigen geluk? De gemaakte keuzes moeten door de hele groep worden gedragen. Nadat de groepsleden een bestuursvorm hebben gekozen, mogen er nog 5 wetten worden uitvaardigt. Met behulp van deze wetten kan de groep bepaalde onrechtvaardig-heden verbieden of voorwaarden scheppen voor een eerlijke verdeling van macht.

De docent kan tijdens de les meerdere malen ervoor kiezen om discussies uit verschillende groepen klassikaal te behandelen. Op deze manier kunnen de verschillende groepen van elkaar leren en de docent kan eventueel bijsturen. De discussie kan zich in verschillende richtingen ontwikkelen. Wat is de beste bestuursvorm? Moeten we slavernij afschaffen? Zijn verschillen in inkomen te rechtvaardigen? Hoe beschermen we de zwakken in de samenleving? Doel van de les is dat leerlingen nadenken over de wetten en de kansen die mensen hebben binnen een samenleving.